Veiligheidsgordels

Veiligheidsgordels kunnen het risico op overlijden of ernstig letsel volgens de Centers for Disease Control and Prevention ongeveer halveren.

Moderne voertuigen, inclusief alle EV’s, gebruiken geavanceerde driepuntsveiligheidsgordels in combinatie met technologieën die de bescherming en inzittendenpositionering verbeteren. De onderstaande secties richten zich op de systemen die je vandaag de dag aantreft in auto’s.

Driepuntsveiligheidsgordels

De moderne driepuntsveiligheidsgordel werd in 1959 uitgevonden door Volvo-ingenieur Nils Bohlin. Volvo stelde het patent gratis beschikbaar aan de gehele auto-industrie, wat de wereldwijde adoptie van deze levensreddende technologie versnelde. Het driepuntsontwerp vormt nog steeds de basis van hedendaagse terughoudsystemen omdat het zowel het boven- als onderlichaam effectief tegenhoudt en de krachten bij een botsing over sterkere delen van het skelet verdeelt.

Bijna alle moderne personenauto’s gebruiken driepuntsveiligheidsgordels, waarin een heupgordel en een schoudergordel zijn gecombineerd in één doorlopende lus. Dit ontwerp verdeelt de krachten bij een botsing over sterkere delen van het lichaam, vermindert voorwaartse beweging en voorkomt uitwerping. Driepuntsgordels vormen de basis van de huidige inzittendenbeschermingssystemen en werken nauw samen met airbags, gordelspanners en krachtbegrenzers.

Technologiën bij veiligheidsgordels

Gordelspanner: Gordelspanners trekken de veiligheidsgordel strak wanneer een botsing wordt gedetecteerd, waardoor de speling wordt weggenomen en de inzittende stevig op zijn plaats wordt gehouden. Ze verminderen aanzienlijk het risico van contact met het dashboard, stuurwiel of andere inzittenden. Gordelspanners bevinden zich doorgaans in de oprolmechaniek, maar kunnen ook in de sluiting geïntegreerd zijn.

Soorten gordelspanners

Pyrotechnische oprolgordelspanner (niet-reversibel):
Een traditionele gordelspanner die gebruikmaakt van een kleine explosieve lading om de rol snel te draaien en de speling op het moment van impact weg te nemen. Omdat het mechanisme eenmalig is, moet de bevestiging na activering worden vervangen. Deze werken pas als de botsing al begonnen is.

Reversibele oprolgordelspanner:
Een moderne, motor-aangedreven gordelspanner die herhaaldelijk kan aanspannen en ontspannen zonder vervanging. Wanneer gekoppeld aan ADAS-systemen – zoals automatische noodremming, frontale botsingswaarschuwingen of ontwijkstuurondersteuning – kan de gordel al voor een botsing worden aangespannen. Deze proactieve fixatie positioneert de inzittende optimaal, verbetert de werking van de airbag en vermindert de beginbeweging bij impact. Als de dreiging voorbij is, ontspant het systeem de gordel weer voor comfort.

Naast voorkruisspaning kunnen reversibele oprolgordelspanners ook fungeren als een bestuurdersfeedback-actuator. Sommige fabrikanten geven gecontroleerde “tug”- of “jolt”-signalen via de gordel om de bestuurder te waarschuwen voor rijstrookvertrek, onoplettendheid of andere ADAS-waarschuwingen. Deze haptische feedback is zeer intuïtief en bereikt de bestuurder zelfs als audio- of visuele waarschuwingen gemist worden.

Sluitingsgordelspanner:
Een sluitingsgordelspanner is een subtype dat de gordel aanspant door de sluiting naar de inzittende toe te trekken. Dit verwijdert speling in de heupgordel en helpt submarining te voorkomen. Sluitingsgordelspanners zijn vaak pyrotechnisch en worden vaak gecombineerd met oprolgordelspanners om verschillende soorten beweging van de inzittende te beheersen.

Krachtbegrenzer: Deze functie voorkomt dat de gordel tijdens een botsing te veel kracht uitoefent op de borst. Hij zorgt voor gecontroleerde afrol of absorbeert energie via een mechanisch element. Krachtbegrenzers werken samen met gordelspanners om zowel terughoudende als beschermende werking te bieden.

Verstelbaar bovenste ankerpunt: Hiermee kan de hoogte van de schoudergordel worden aangepast voor comfort en een goede pasvorm, waardoor wrijving tegen de nek of afglijden van de schouder wordt voorkomen.

Adaptieve veiligheidsgordels

Een nieuwe generatie adaptieve veiligheidsgordels komt op, vooral in premium EV’s. Deze systemen passen de gordelspanning en ondersteuning in realtime automatisch aan op basis van rijomstandigheden, zithouding en botsvoorspellingen.

Volvo’s nieuwste multi-adaptive safety belt-technologie is een voorbeeld van deze ontwikkeling. Ze gebruikt geavanceerdere besturingslogica en verbeterde actuatoren om de respons van de gordel tijdens de rit fijn te stellen – aanspannen bij dynamische manoeuvres, optimaliseren van de positie voor airbagontplooiing en ontspannen voor comfort bij stabiele omstandigheden.

Een belangrijk voordeel van adaptieve gordels is hun vermogen om verschillende niveaus van spanning en krachtbeheer toe te passen afhankelijk van de grootte en lichaamskenmerken van de inzittende. Kleinere inzittenden hebben bijvoorbeeld lagere piekkrachten nodig om overmatige borstbelasting te vermijden, terwijl grotere inzittenden baat hebben bij sterkere aanspanning voor optimale positionering. Door de gordelkrachten dynamisch aan te passen, verbeteren adaptieve systemen zowel bescherming als comfort voor uiteenlopende lichaamstypes.

Deze systemen gaan verder dan eenvoudige gordelspanning en bieden een meer gepersonaliseerde en predictieve vorm van inzittendenbeveiliging.

Ontwerp- en kleuropties

Hoewel de meeste veiligheidsgordels traditioneel zwart of donkergrijs zijn, bieden verschillende moderne fabrikanten nu gekleurde of designgerichte gordels als optie. Deze gordels geven een visueel accent in het interieur zonder in te leveren op de volledige veiligheidsperformance.

Polestar is een bekend voorbeeld en biedt op sommige modellen opvallende Swedish Gold-veiligheidsgordels om de prestatiegerichte designelementen van het merk te benadrukken. Andere fabrikanten experimenteren ook met contrasterende kleuren of stiknaden om het interieur een meer gepersonaliseerde, premium uitstraling te geven. Deze opties hebben geen invloed op de functionaliteit, want alle gordels moeten voldoen aan dezelfde veiligheidsnormen, ongeacht de kleur.

Deze functies verbeteren de veiligheid, het comfort en de personalisatiemogelijkheden van de hedendaagse driepuntsveiligheidsgordels. Ongeacht welke technologieën een voertuig heeft, blijft de belangrijkste factor het correct en consequent dragen van de veiligheidsgordel. Veiligheidsgordels redden levens – maar alleen als ze goed worden gebruikt.